Çok sayıda iyileştirici özellikleriyle kırmızı acı biber gerçekten de hayat baharatı gibi görünüyor
6000 bin yıllık geçmişiyle kırmızı biberler dünya üzerinde yetiştirilmiş en eski ürünlerdendir ve çeşitli kurutma -kavurma yöntemleriyle sizin için en faydalılardan kabul edilir. Sağlıklı besinler başlığı altında, kıpkırmızı biber belki de dünyanın ilk iyi hissettiren yiyeceğidir.
Kırmızı biberin zarında bulunan etken madde; capsaicin, yoğun acının sebebidir. ‘Besleyici ve Lezzetli’ adlı danışmanlık şirketinin kurucusu ve beslenme uzmanı Karin G. Reiter’e göre ; kırmızı biberi ısırdığımızda ya da onu içeren bir yemek yediğimizde capsaicin ağzımızdaki ve boğazımızdaki acı reseptörlerini uyararak beyne ”tehlike yakın ” mesajı iletir. Beyin bu imdat çağrısına bir dizi cevapla tepki verir. Kalp atışlarımız hızlanır ve endorfin hücumuyla kan ter içinde kalırız. Bu, birçoklarına bağımlılık yaptığı kanıtlanmış bir acı sarhoşluğuna yol açar.
Bu kadarla da kalmıyor. Kırmızı biberler, onları iyi niyetli üstün yiyecek olarak nitelendiren, A ve C vitaminlerini , demir, magnezyum ve potasyum minerallerini, bir o kadar da antioksidan ve aminoasitleri barındırır. Reiter: ”Bakteriyel salgınlarla savaşmaktan kalp krizlerini önlemeye kadar her konuda yardımcı olurlar.” diyor ve ”Son zamanlarda BMJ dergisinde yayımlanmış bir çalışma ömrü uzatabildiklerini ileri sürdü.” diye ekliyor.
Asya’da baharatlı yemeklerde alışık olduğumuz gibi kıpkırmızı paprikaları ilk ıstıran Aztekler bunları domatesle harmanlayarak salsanın ilk versiyonunu yapmışlardır. Potansiyel çeşni arttırıcılar yerine egzotik süs eşyaları olarak gösterme hatasına düşseler de Avrupalılar, Christopher Columbus yoluyla, onları takip etmiştir.
Bali’nin Puri Ganesha Villas’ının kurucusu ve Chilitime kitabının yazarı Diana Von Cracach’a göre 16. yy’da Portekizli koloniciler, Hindistan, Malezya ve Endonezya’ya dağıtmak için, ilk paprikaları Asya’ya getirirler. 17.yy’da misyonerler haçlarıyla birlikte paprikaları Tayland’a taşırlar ve Von Cranach’a göre kırmızı biberleri tanıtmakta Hristiyanlığı tanıtmaktan daha başarıdırlar.
Kırmızı biberler bir zamanlar Asya’ya hızla yayıldı. Kolay yetiştirilme ve alternatiflerinden çokça ucuz olmasıyla hemen sahiplenildi. ”Kırmızı biberler tanıtılmadan önce Endonezya’da acı yemeklere zencefil, galangal, uzun biber, yeşil-siyah-beyaz çekilmemiş biberler, Laos, Çin ve Nepal’de ‘Szechuan berry’le eklenirdi” diye, Asya’dan Güney Amerika ve Orta Doğu’ya, samballardan pastlara elliyi aşkın chilli sosu listelediği kitabın giriş bölümünde detaylandırıyor.
O günden beri bir azalma olmamış gibi görünüyor. Orta Tayland mutfağında uzmanlaşmış, Hong Kong’s Mak Mak’ın şefi Mumu diyor ki; “Ben küçükken Tayland’da her evde kırmızı biber ekilirdi. Taylandlı bütün ailelerin kendi kırmızı biber bahçesi vardı ve her gün bunlar yemeklerde kullanılırdı. Neredeyse yediğim bütün yemeklerde.”
Günümüzde bu durum dünyanın geri kalanında da popüler durumda. TV dünya mutfağı ve yemek turizmini öne çıkarmaya başladığından beri, Asya ve Güney Amerika lezzetlerine olan ilgi Amerika ve Avrupa boyunca büyüdü. Doğudan, öncelikle restoranları daha sonra ev yemeklerini çeşitlendiren şefler geldi.
Euromonitor’un 2015 raporuna göre baharatlı chili sos satışı diğer paketlenmiş gıdaların iki katı kadar arttı. Bu trendin ilerleyişini sriracha ve piri-piri acı sosları gibi eski dünya tatlarının küresel keşfi sağladı. Daha fazla kırmızı biberin sağlığımıza faydalı olduğunu bilirken harika bir haber.
Reiter ,her ne kadar vücudu endorfin salgılamaya ittiği için ,sindirim yoluyla alınmasının daha faydalı olduğunu savunsa da, iltihaptan eklem iltihabı ve hatta ağız sağlığı tedavileri için kullanılagelen capsaicin, merhemlerde ve bandajlarda kullanılmak üzere ekstrakt da ediliyor.
Fakat ne kadar acıysa o kadar iyi mi? Kırmızı biberlere talep arttıkça meydan okumalarda arttı. Kırmızı biber üreticileri, sıradaki acı vuruşlarını arayan acıseverlerin talebini karşılamak için daha acı çeşitler yaratıyorlar. Fakat bir şefin gözünde acı diğer tatları bastırmak yerine onları zenginleştirmelidir. Şef Mumu bir yemeğin baharat, tatlı, ekşi ve ‘umami’yle dengelenmesi gerektiğini savunuyor.
Reiter; yüksek seviyede acı kırmızı biberlerin sağlığa daha az seviyede olanlardan fazla yarar sağlamayacağını söyler ve hergün sevdiğiniz baharat seviyesine göre çekirdekli paprika önerir.
Günlük rutin ise kolaylıkla uygulanabilir. Salçanın içine ev yapımı chili sos ya da sambal katmayı, sandviçe sürmeyi ya da salataya sos olarak koymayı deneyin. Kış zamanı kırmızı biberi sıcak çikolatanızla alın ya da limon suyu, birer tutam şeker ve tuz ve buzla sodalı suyla ferahlatıcı bir yaz içeceğiyle. Heyecan arayanlar gecelerini renklendirmek için bir şişe votkayı bir avuç paprikayla demlendirebilirler. Neden olmasın, sizin için faydalı.
