Koronavirüs Hepimize Bulaşmaya Devam Ediyor
Kira bedelleri ve Okul, Servis, Yemek Ücretleri Ne Olacak?
Öyle bir virüs salgını yaşıyoruz ki,virüsün bulaşmadığı kimse kalmadı, kalamaz. Öncelikle, Koronavirüsnedeni ile enfekte olan, sağlık sorunlarını aşama aşama yaşayan herkese; “geçmiş olsun” demek, yakınlarını kaybedenlere sabırlar dilemek istiyorum. Virüsün hepimize farklı düzeylerde bulaşmış olduğu günlerden geçiyoruz. Virüs hayatımızın bütün akışını değiştirdi resmen. Sabah kalkma saatinden yemek vakitlerine kadar her şey başka bir hal aldı. Bir kısmımız işimizi evimize taşıdık, bir kısmımız işsiz kaldık, bir kısmımız dönüşümlü bir mesaiye başladık.
Bir kısım sağlık çalışanı da evlerine dahi gidemeden, evladına dahi sarılamadan çalışıyor. Artık hiçbir şey eskisi gibi değil, ne bizler, ne mesleklerimiz, ne de hayallerimiz. Geçici olarak düşündüğümüz bu süreç geçmedikçe aklımızdaki sorular artıyor. İşte bugün bu yazıda sizlerin aklınıza gelen bazı soruları yanıtlamak en azından bu kadar belirsizliğin içinden size bazı cevapları vermek istedik. Bu yazıda kiralarımız, okul, servis ve yemek ücretlerimiz ne olacak bunu anlatacağız.
Kiralarımız için iki temel ayrım yapmalıyız. İş yeri kiraları ve konut kiraları.
İşyeri kiraları için durum ne olacak?
İşyeri kiraları için 7726 Sayılı Torba Kanun’un geçici 2. Maddesi ile bir önlem alındı. Maddede;
“1/3/2020 tarihinden 30/6/2020 tarihine kadar işleyecek iş yeri kira bedelinin ödenememesi kira sözleşmesinin feshi ve tahliye sebebi oluşturmaz.”
Diyerek,açıkça bu 4 aylık dönem için ödenmeyen kiraları tahliye sebebi yapamayacağımızı söyledi. Ancak dikkati çekmek isteriz ki, geçici 2. madde fesih sebebi yapılamaz ve tahliye sebebi oluşmaz derken borç sona erer dememektedir.
Yani hiçbir anlaşma ve mahkeme başvurunuz olmaz ise Mart- Nisan – Mayıs – Haziran kiranızı 1 Temmuz 2020 tarihinde ödemez iseniz kiraya veren bu ayları icraya koyabilir ve faizi ile birlikte isteyebilir. Tahliye nedeni yapılması ve kira borcunun talep edilememesi ayrı konulardır. Bu iki konu birbiri ile karıştırılmamalıdır.
Peki, zaten açamadığınız ve faaliyeti tamamen durmuş olan iş yerinizin kira borcundan tamamen veya kısmen kurtulmanın bir yolu var mıdır?
Pek çok toplu alan tamamen kapatılmış, yasal olarak kafeler- kahvehaneler- oteller- restoranlar, kuaförler, güzellik salonları, okul ve kreşler gibi pek çok işletmenin kısmen veya tamamen çalışması durmuştur. Aslında pek çok kiracı için kiraladığı iş yerini kullanması kısmen veya tamamen imkansız hale gelmiştir. Bu durumda kiracıların başvurabilecekleri bir yol vardır. İfa imkansızlığı nedeni ile kira borcundan kısmen indirilmesini veya bu borçtan tamamen kurtulmayı talep edilebilir.
Türk Borçlar Kanunu’nun 136. ve 137. maddeleri uyarınca; sözleşme kapsamındaki tüm yükümlülüklerin yerine getirilmesi tarafların sorumlu tutulamayacağı sebeplerle imkânsızlaşırsa, borçlu o yükümlülüklerini yerine getirmekten kurtulur diyerek kiralanandan istifade edemeyen kiracıya kira borcunu ödememe veya indirim isteme hakkını tanımıştır.Yine 138. Maddesinde ise sözleşmenin taraflarına sözleşmenin yeni koşullara göre uyarlanması için dava hakkı vermiştir.
Uyarlama davasının açılması için çok önemli bir husus kira bedelinin ödenmemesi veya ihtirazı kayıt ile ödenmesidir. Yeni koşullar ancak dava tarihinden sonra geçerli olacaktır. Bu nedenle Nisan ayı kiralarının uyarlanması için kira bedelinin ödenmemesi veya ihtirazı kayıt ile ödenmesi ve duran sürelerin başlaması halinde Mayıs ayı içinde davanın açılması gerekecektir.
Konut kiraları için aynı durum söz konusu olur mu?
Konut kiraları kural olarak alınan tedbir kararlarının dışında bırakılmıştır. Konutların kullanımını engelleyen bir ifa imkansızlığı da söz konusu değildir. Bu nedenle konut kiraları için BK 136-137’ye dayanarak kira borcundan kurtulma veya indirilmesini talep etme mümkün değildir. Ancak kanımca bu olağanüstü durumun devam etmesi ve arkasından büyük bir ekonomik krizin gelmesi halinde piyasa koşullarının değiştiği sonucuna varılırsa BK 138 uyarınca bir Uyarlama davası açılabilir ve şartlarını taşıması halinde kira bedelinden indirim talep edilebilir elbette bu dava için de kira bedelinin ihtirazi kayıt ile birlikte ödenmesi gerekmektedir.
Özel Okul Ücretleri – Servis Ve Yemek Ücretleri Ne Olacak?
Okulların tatil edilmesi ile çocuklarımız uzaktan eğitime geçtiler. Uzaktan eğitim ile dönemin kapanması halinde hiç yararlanmadığımız servis- yemek hizmeti ve sınırlı yararlandığımız eğitim ücretleri ne olacak? Ödemek zorunda mıyız? Zaten ödeme yaptıysak geri alabilir miyiz? Şunu açık olarak önermekteyim ki okulların durumu netleşene kadar beklemenizde yarar var. Eğitimin uzaktan devam etmesi halinde almadığınız yemek ve servis ücretlerini ödememek- ödediyseniz iadesini istemek hakkına sahipsiniz. Okulların bu bedelleri sorun çıkartmadan ödeyeceğini düşünüyorum. Ödemeyen okullar için talep miktarı ile bağlı olarak Tüketici İl Hakem Heyetine veya Tüketici ilçe Hakem heyetine de başvuru yapabilirsiniz.
Okul ücretleri ile ilgili olarak; uzaktan eğitimin çocuklarınızı okula kaydettirirken okulun taahhüt ettiği eğitim şekli olmadığı konusunda tartışma olmayacaktır. Öğrenci gittiği özel okulun spor, teknoloji, laboratuvar gibi hiçbir avantajından yararlanamayacaktır. Kaldı ki okul da uzaktan eğitim nedeni ile elektrik-su gibi bazı gider kalemlerinden de kurtulmuş olacaktır. Bu nedenle taraflardan biri sözleşmenin başında taahhüt ettiği hizmeti yerine getiremeyeceği veya sınırlı yerine getireceği açıktır.
Duruma göre yukarıda anlattığımız TBK. 136-137’ye göre dava açılabileceği gibi, ayıplı ifa nedeni ile Tüketici Hakem Heyet’ine de başvuru yapılabilecektir. Tüketici Hakem Heyet’inde daha hızlı sonuç alacağınız, ve tüketici olmaktan kaynaklanan haklarınızı kullanacağınız için bu yolu öncelikli olarak denemekte yarar var. Eğer iade talep edeceğiniz miktar 6.920 TL ve altında ise bulunduğunuz İlçe Tüketici Hakem Heyeti’ne, 10.390 TL’ye kadar olan talepleriniz için ise bulunduğunuz İl Tüketici Hakem Heyeti’ne başvuru yapabilirsiniz. Bu miktarın üzerindeki talepleriniz için Tüketici Mahkeme’sine başvuru yapılması gerekmektedir.
Sonuç olarak; Hayatımızın tüm akışının değiştiği, eski dertlerimizin dert olmaktan çıktığı bu zor günlerde sizlerin bazı dertlerine cevap vermek istedik. Öyle bir virüs salgını yaşıyoruz ki hepimizi etkilememesi mümkün değil. Hiç bilmediğimiz bu yeni sürece, birlikte, bilerek ve güçlenerek girersek sağlıkla çıkacağımızdan eminim.
