İşiniz temelde yeni bir şeyler yaratmak. Kısaca soracak olursam neden yaşamın yaratan, üreten tarafını seçtiniz?
Aslında endüstriyel tasarım eğitimi aldım. Fakat uzmanlaşacağım alan belirsizdi ve bu noktada grafik tasarımı seçtim.
Tasarımın ne yöne gittiğini ne kadar takip ediyorsunuz. Bu sizin ne kadar ilginizi çekiyor.
Hiçbir şeyin ne tarafa gittiğini takip etmemeyi seçiyorum. Umurumda değil açıkçası.
Grafik tasarım dünyasının önemli bir kişisi olarak dünyanın diğer taraflarından diğer tasarımcılarıyla ne kadar iletişim içindesiniz? Grafik tasarıma yön veren başarılı tasarımcılarla yeterli iletişim içerisinde olduğunuzu düşünüyor musunuz?
Doğruyu söylemek gerekirse iletişim kurduğum çok az kişi var.
Peki, sizce bu bağlamda tasarımcılar arasında ki iletişim ne derece önemli?
Tasarımcılar arası iletişim gerçekten çok önemli.
Maiakowski şiirlerini duvarlara yazıyordu. Tasarıma dair izi silinmez işlere imzasını attı. Kendisinden etkilendiğinizi göz önüne alarak işlerinizin sunumunda onun gibi futuristik, sıradışı fikirleriniz var mı?
Maiakowski benim en beğendiğim Rus şairi ve kesinlikle bir dahi. Ondan bir şeyler öğrenmeye çalıştım ve yeteneğine hayranım. Bu gerçektende zor bir soru nasıl cevaplanır bilemiyorum.
İşlerinize ve genel duruşunuza baktığımızda pek çok politik sistemi eleştirdiğinizi görüyoruz. Bütün bu politik sistemler ve ideolojiler arasında acaba siz nerede duruyorsunuz? Bu yargılayan ve eleştiren tavır politik sistemlere karşı anarşist bir noktada bulunduğunuzu mu gösteriyor?
Bütün politik sistemlerin ve ideolojilerin dışında olduğumu sanıyorum. Anarşist değilim. Dahası, aslında anarşizm de bir ideoloji. Ben daha çok sosyal eşitlik ve adaletten yanayım. Eleştiriyorum çünkü ülkemi ve halkımı seviyorum. Ve her şeyin daha iyiye doğru değişmesini istiyorum. İnsanlık adına!
[metaslider id=3628]
Doğuda olmak yaptıklarınıza ve düşünce biçiminize ne şekilde etki etti. Sizce doğuda ya da batıda doğmanın tasarımcı üzerinde yarattığı etki ve farklılıklar neler? Doğu’da yaşamanın eleştirel tavrınızda rolü var mı?
Kendimi doğuda yaşıyor hissetmiyorum. Sadece dünyanın doğudaki bölümünde yaşıyorum. Ulusal farklılıklar yadsınamaz şekilde elbette varlar. Doğuda yaşamanın herhangi bir etkisi olduğunu düşünmüyorum. Bütün dünyanın insanı olduğumu düşünüyorum.
Sizce sosyal tasarım dünya için bir ihtiyaç mı, yoksa yalnızca bir akım mı? Neden bazı kesimler sosyal tasarımı sadece bir trendden ibaret görüyorlar?
Sosyal tasarım bence kesinlikle bir gereksinim. Ancak başka insanlar adına konuşamam.
Dünyanın ilk ve en önde gelen sosyal tasarımcılarındansınız. Neden sosyal tasarım yapmayı seçtiniz. Ve şu an bile hiç aralıksız bir biçimde sosyal tasarım yapmaya devam ettiniz?
Söylediğin gibi bu duruma ve özellikle ülkemin içerisinde bulunduğu duruma hiçbir zaman yabancı olmadım. Çevremdeki adaletsizliği görebiliyorum ve bu beni rahatsız ediyor. Bence bu sosyal tasarım noktasında birşeyler yaratmak için iyi bir sebep. Sanırım Sovyet döneminde sosyal sorunlara karşı her zamankinden fazla tavır ve duyarlılık vardı.
Bize bugüne dek, özellikle Sovyet döneminde karşılaştığınız zorluklardan, çektiğiniz acılardan, belki de fikirlerinizi tasarlamaktan dolayı duyduğunuz endişe ve korkulardan bahseder misiniz? Lütfen bu süreci mümkün olduğunca geniş açıklayın çünkü dünyanın diğer kısımlarında yaşayanlar için anlaması oldukça zor dönemlerdi bunlar?
Zorluklarla yüzleşmek beni hiç bir zaman durdurmadı. Eğer ortada zor ve karmaşık bir durum varsa, bu konuda çalışmak benim için daha ilgi çekicidir. Geçmiş zaman içinde karşılaştığım zorluklara gelince şimdiki zorluklarla karşılaştıramıyorum bile. Bugünün sorunları karşılaştırmanın ötesinde, geçen yıllara rağmen oldukça fazlalaştı ve daha zor bir hal aldı. Hepsi geçti gitti. Bu yüzden bana sorarsan bu günün zorlukları ve problemkeri hakkında konuşmak daha doğru olacaktır. Beni sorarsan bu günlerde sosyal afişler yapmak konusunda içimde Sovyet dönemindekinden çok daha fazla arzu var.
Sizce Rus tasarımcılar sosyal tasarıma nasıl bakıyorlar?
Bilmiyorum. Sadece kendimle ilgili konuşabilirim. Ortaklarım adına bile konuşamam. Yani karım ve çocuklarım.
Sosyal tasarıma yeterli ilgi var mı?
Bu konuda çok az bilgi var.
Sosyal problemlerin ve tasarımın bunların çözülmesindeki rolüne ilişkin yeterince tartışma platformu var mı?
Şöyle ifade edeyim; ümit son ana kadar tükenmez. Sosyal tasarıma inanıyorum.
Kızlarınız üzerinde sosyal tasarım hakkında etkinizin büyük olduğunu düşünüyoruz.
Birlikte yaşıyoruz, bu yüzden birbirimizle sürekli etkileşim içerisindeyiz. Onlar da beni etkiliyorlar.
Yaptığınız tasarımların fiziksel yansımalarını görebiliyor musunuz? Ve bu fiziksel yansımaları yaratmak adına tasarımlarınızın gerçek hayatta işlerliği noktasında neler yapıyorsunuz? Başka bir açıdan soracak olursam, tasarımlarımıza hayat verme konusunda neler yapmalıyız? İşlerinizde, olmasını dilediğiniz şekilde tasarladığınız gibi yaşamayı önemsiyor musunuz?
Evet. Bunu görmek kesinlikle yaptığım tasarımın işe yaramaz olmadığını gösteriyor. İnsanların yaptığım işlere bir şekilde cevap verdiklerini görüyorum. Böylece yaptığım afişlerin işe yaradığını görebiliyorum. Kesinlikle toplumda yapılanlara karşı bir yansıma görmek mümkün. Bazı insanlar yaptıklarımı beğeniyor, bazılarıysa beğenmiyor, aslında her ikisi de birbirinden pek farklı değil. Bu benim için afişlerimin fiziksel yansımaları olduğu anlamına geliyor. Yaşadığım biçimde yaratmak ve tasarlamak için elimden gelenin en iyisini yapmaya çalışıyorum. Adil bir yaşam istiyorum.
First Things First manifestoları hakkında ne düşünüyorsunuz? Sizce bunlar gerçek bir manifestonun sahip olması gereken özelliklere sahip mi? Biz bir manifestonun devrimsel, sıradışı ve fiziksel çözümler ortaya koyan nitelikte olması gerektiğini düşünüyoruz. Grafik Tasarım’ın manifestosu sizce nasıl olmalı?
Poster kelimesi İtalyanca manifesto anlamına gelir. Poster’i tanımlamanın en iyi yolu bence bu. Tartışmasız yapılan her poster bir manifestodur. Fakat her zaman devrimci manifestolarla aynı fikirleri paylaştığımı söyleyemem. Belki de bazen devrimci değil ama dönüştürücü evrimsel bir nitelik taşımalılar. Bir manifesto insanı düşünmeye ve sorgulamaya itmeli fakat körlemesine izlenecek, kaba sloganvari bir yapıda da olmamalı.
Rus sosyal örgütleri sizce grafik tasarımdan profesyonel anlamda yeterince yararlanıyorlar mı? Tasarımın gücünün yeterince farkındalar mı?
Hayır! Doğruyu söylemek gerekirse ülkemdeki sosyal örgütler hakkında hiçbir şey bilmiyorum. Ve eğer varlar ise çoğunun “sosyal grafik tasarım” kelimeleri hakkında hiç bir fikirleri olmadığına eminim.
Tasarımın haricinde politik ve sosyal aktivitelerde de yer alıyor musunuz?
Hayır, başka şeyler yapmak için yeterli zamanım yok. Tasarımcı olarak, örneğin bir politikacıya göre daha faydalı olduğumu eminim.
Ailece tasarımcı olmak nasıl bir şey? Bize biraz ailenizin hikâyesinden bahseder misiniz? Kızlarınız eşiniz ve siz kendi alan ve yaşlarınızda hep üst düzey tasarımcılarsınız. Faldin’lerin hikâyesini merak ediyoruz.
Aslında pek de muhteşem bir şey olduğu söylenemez. Bence sıradan bir hikâye. Pek çok ailede değişik alanlarda aynı başarıyı görmek mümkün. Tasarımcı bir ailenin mensubu olmaktan dolayı hem gurur duyuyor aynı zamanda da bıkmış bulunuyorum. Kesinlikle dört kafa bir taneden daha iyi. Fakat tasarım gerçekten çok zor bir meslek. Ve kesinlikle kadınlara göre değil.
Good 50×70 hakkında ne düşünüyorsunuz? Sizce bu organizasyon dünyanın problemlerini düzeltme konusunda etkili olabiliyor mu? Yoksa sizin için sadece bir yarışmadan mı ibaret?
Kesinlikle iyi bir şey. Bu yarışmaya çok sayıda katılımcı iştirak ediyor. Pek çok insan dünyanın problemlerinin farkında. Her seferinde daha fazla katılımcı oluyor ve olmayada devam edecek gibi. Ve şüphe yokki yapılan işlerin kaliteside yıldan yıla artacak.
Bize bir tasarımcının bakış açısından Berlin Duvarı’ndan önce ve sonra Rusya hakkındaki görüşlerinizden bahseder misiniz?
Pek çok şey değişti elbette. Fakat her şey iyi yönde değişti diyemem. Genellikle ekoloji ve insanlar arası ilişkiler hakkında endişelerim var. Yeniden devrim oldu bir şekilde evrim değil. Ve hayat daha da zorlaştı.
Hala tasarım yaparken özgürlükle ilgili sorunlar hissediyor musunuz?
Tasarım yaparken hiçbir problem hissetmiyorum. Sorunlar iş tamamlanıp hedeflediğiniz merci ona tepkisiz kalınca ortaya çıkıyor.
Anti-Drug afişi kesinlikle sosyal tasarım alanında yapılmış en başarılı işlerden bir tanesi. Sizi bu işi yapmaya iten şeyi merak ediyoruz. Rusya’nın o yıllarda uyuşturucuyla ilgili çok devasa sorunları olmadığını sanıyorum. Bu bağlamda tasarlarken sizin için yerelden ziyade global sorunların önce geldiğini söyleyebilir miyiz?
Belki de… Tüm dünyanın insanı olduğumu daha öncede söylemiştim sanıyorum. O yıllarda elbette Rusya’da da böyle problemler vardı. Bugünkü boyutlarda değildi elbette. Aslında esas olay o yıllarda pek çok şeyin örtbas edilmesinde gizli.
